Persler (Pers Uygarlığı)

Persler (Pers Uygarlığı)

Hint – Avrupa kökenli bir kavim olarak bilinen Persler, tarih kaynaklarının bazılarında Ahameniş İmparatorluğu olarak belirtilmiştir. Kendileri gibi Hint – Avrupa kökenine sahip olan Medler ile birlikte oldukça uzun yıllar boyunca yaşayarak aynı dili paylaşmışlardır. Uzun bir süre bulundukları alanlarda yaşamalarının ardından, milattan önce 2000 yıllarında orta doğuya göç etmiş ve oraya yerleşmişlerdir. Aynı kökene sahip olan bu iki kavimin, günümüzde İran olarak bilinen bölgeye yerleştikleri ve orada bir devlet kurdukları bilinmektedir. Yeni kurulan devletin adı Medya İmparatorluğu olarak bilinmektedir. Aynı kökene sahip bu iki kavimin kurdukları devletler arasında uzun bir süre Medler’in üstünlüğü görülmektedir. Milattan önce 550 – 560 yıllarında ise, Perslerin yavaş yavaş güçlerini topladıkları bilinmektedir.

Perslerin güçlerini toplamaları, tam anlamı ile II. Kyros’un başarısı olarak değerlendirilmektedir. Persler, zaman içerisinde kendileri ile aynı bölgede yaşamakta olan Medler ve Elamlar’ı büyük bir yenilgiye uğratmıştır. Bu sayede, bölgede oldukça güçlü bir hale gelmişlerdir. Bu iki devleti yenen ve büyük bir güç elde eden Persler’in sıradaki hedefi ise Lidyalılar olmuştur. Kısa bir süre içerisinde Ege ve Akdeniz’e hakimiyet kurmayı başaran Persler, bu durumu Lidya’nın başkenti olarak bilinen Sardes kentini ele geçirmelerine borçludur. Giderek güç kazanan Persler, zaman içerisinde Avrupa’ya yayılmayı başarmıştır. Büyük fetihlerin ardından, ülke sınırlarının oldukça genişlediği görülmektedir.

Perslerin Tarih Sahnesindeki Yeri ve Önemi

Perslerin tarih sahnesinde başarılı olması, aslında merkezi yönetime sahip olmamaları ile ilişkilendirilmektedir. Ülkenin eyaletlere bağlı olması, bölgesel yönetimin güçlenmesini sağlamıştır. Bu sayede, gücünü ve hakimiyetini giderek arttırmıştır. Perslerin sahip oldukları eyaletlere Satrap adı verilen valilerin baktığı bilinmektedir. Valiler, eyalet yönetimlerinde söz sahibi olan kişiler olarak bilinmektedir. Dönemin eyalet başarılarını ve devletin güçlenmesini iyi valilerin varlığına bağlamak mümkündür.

Persler, sınır ve hakimiyetlerinin genişlemesiyle birlikte hızlı iletişim kurma ihtiyacı duymuştur. Bunun sonucunda, özellikle krallarına çabuk ulaşabilme amacı ile posta teşkilatını kurmuşlardır. Tarih sahnesinde var olmaları, çok sayıda devletin yıkılmasına ve kurulmasına neden olmakla birlikte posta teşkilatını kurmuş olmaları ile büyük önem kazanmaktadır. Ticarette de oldukça gelişen Persler, posta teşkilatını ticari amaçlı da kullanmıştır. Buna ek olarak, Lidyalıların yapmış olduğu 2700 km’lik uzunluğa sahip olan Kral Yolunun, Pers Kral Yolu olarak anılmasını sağlamışlardır.

Yapılan tarih araştırmaları incelendiği zaman, Perslerin bilime ve eğitime son derece önem verdikleri görülmektedir. Barbar olarak bilinen bu kavmin, aslında oldukça gelişmiş olduğu anlaşılmaktadır. Uzun yıllar boyunca Doğu Medeniyetlerinin savunuculuğunu yaparak ön plana çıkmayı başarmıştır. Diğer ülkeler ile kıyaslandığında daha gelişmiş ve kalabalık bir askeri güce sahip oldukları görülmektedir. Pers ordusu, katıldığı savaşlarda genellikle ok, mızrak, balta, zırh ve fil kullanmıştır.

Perslerin kullandıkları ana dilin Avesta olduğu bilinmektedir. Avesta dili, Hint- Avrupa kökenine sahip olan tüm kavimlerinde karşımıza çıkmaktadır. Zaman içerisinde bu dilin yerini Farsça almıştır. Pers İmparatorluğunda kullanılan yazı ise, Babil yazısı olarak bilinmektedir. Dini inançlarının Zerdüştlük olduğu bilinmektedir. Bu din yalnızca ışık ve karanlığı içermektedir. Bu sebeple, ateşin kutsal sayıldığı bir din olarak değerlendirmek mümkündür. O dönemde her evde ateşin yanmasıyla ilgili bir zorunluluk bulunmaktadır.

Perslerin Yıkılması

Pers İmparatorluğu, zaman içerisinde sınırlarını genişleterek hakimiyetini güçlendirmiştir. Günümüzde Trakya olarak bilinen alana kadar yayılan bu devlet, Yunanlılara yenilene kadar yayılmacı bir politika izlemiştir. Yunanlılarla yaptıkları Marathon savaşı esnasında, büyük bir yenilgi alarak güç kaybetmişlerdir. Bunun üzerine, Makedonya’nın tarihe mal olmuş en önemli kralı Büyük İskender, Yunanlıların yarıda bıraktıkları işi tamamlayarak Perslerin yıkılmasına neden olmuştur.