Kağıdın icadı, Kağıdı Kim Buldu?
Kağıt nasıl bulundu hiç merak ettiniz mi? Bu yazımızda insanlık tarihi için oldukça önemli bir araç olan kağıdın icadı hakkında ne biliyorsunuz? Yazımızı okuyarak kağıdın buluşu ve tarihsel gelişimi hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Kağıdın icadı
İnsanlık tarihine büyük ölçüde yön veren birkaç icat bulunmaktadır. Bunlardan belki de en önemlisi kağıdın icadı‘dır. Kağıt, dünya üzerinde ilk olarak Çin’de icat edilmiş olup icat edilmesinin tarihi milattan önce 2 ya da 3. yüzyıllara dayanmaktadır. Yazının icadı ile kağıdın buluşu paralel olarak gelişmemiştir. Yazının icat edilmesi ile birlikte, insanlar ilk olarak kil tabletler, parşömen parçaları, papirüs, ahşap tabletler, bambu çubuğu, kaplumbağa kabuğu, palmiye yaprakları ve ipek kumaşlar gibi çok sayıda farklı malzeme üzerine yazı yazmışlardır.
Çin tarihinin en eski kaynaklarına bakıldığı zaman kağıdı icat eden kişinin Cai Lun isimli bir kişi olduğu görülmektedir. Bu kaynaklar, Cai Lun’un kağıdı milattan sonra 105 yılında icat ettiğini göstermektedir. Ancak, yapılan pek çok arkeolojik kazı, kağıdın icat edilme tarihinin milattan öncelere dayandığını göstermektedir. Bu ikilik, Cai Lun’un büyük olasılıkla kağıt üretimine dair yeni bir teknik geliştirdiği ya da var olan teknikleri iyileştiren birkaç yöntem geliştirdiği fikrini ortaya çıkarmaktadır. Cai Lun’un, ilk kağıtlara göre daha az maliyetli ve buna bağlı olarak daha az kaliteli bir kağıt icat ettiği bilinmektedir. Bu durum da Cai Lun’un kağıdı icat eden kişi olarak anılmasına neden olmuştur. Günümüzde yapılan arkeolojik araştırmaların sonucuna bakıldığı zaman kağıdın ilk mucidinin Cai Lun olmadığı açıkça görülmekte ancak kağıdı icat eden kişinin ismi bilinememektedir.
Cai Lun kağıdının daha az maliyetli ve kaliteli bir kağıt olduğunu anlamak mümkündür. Cai Lun kağıdı; kenevir, dut ağacının kabuğu ve bazı kumaş parçalarının su ile ezilip karıştırılması ile elde edilen bir lapadan üretilmektedir. Lapa halini alan bu karışım, oldukça güçlü bir şekilde preslenerek, suyundan arındırılmaktadır. Presleme işleminin ardından son derece ince bir tabaka halini alan madde, güneşte kurutularak kağıt halini almaktadır. Bu teknik, tarihte Cai Lun tekniği olarak bilinmektedir.
Kağıt Kullanımının Tarihsel Süreci
Çin’de icat edilen kağıdın ardından, kağıt üretimi ve teknikleri zaman içerisinde diğer ülkelere de yayılmıştır. İlk olarak Kore, Vietnam ve Japonya gibi Çin’e yakın konumda olan ülkelerde görülmüştür. Bu coğrafyada kağıt kullanımı oldukça yaygın olarak görülmektedir.
Müslümanlar ise kağıt üretimi ve kullanımı ile milattan sonra 8. yüzyılda tanışmıştır. Çinlilerden öğrendikleri kağıt üretim tekniklerini geliştirerek kendi tekniklerini oluşturmuşlardır. İslam dünyasında son derece yaygın olarak kullanılacak olan kağıt üretim tekniklerini geliştirmişlerdir. Su ile çalışmakta olan kağıt hamuru değirmenleri, kağıt üretimi için geliştirilmiştir. Hayvan gücü ile çalışan araçlar, kağıt hamurunun ezilebilmesi için tasarlanmıştır. Geliştirilen yeni üretim araçları ile birlikte kağıt üretimi ve kullanımı, tüm İslam dünyasında yaygın bir hale gelmiştir. Bu durum, kitap kullanımının da yaygınlaşmasına neden olmuştur. Böylece, bilimsel gelişmelerde de artış gözlenmiştir.
Avrupa ülkeleri, kağıt ile tanışmadan önce yazı yazmak için hayvan derilerinden yapılan parşömen parçalarını kullanmıştır. Kağıdın Avrupa’da yaygın olarak kullanılması, kağıdın buluşundan oldukça sonra gerçekleşmiştir. Avrupa’da gerçekleşen kağıt üretimi ilk olarak İspanya’da karşımıza çıkmaktadır. 11. yüzyılda kağıt üretimi başlamış olup aynı dönemde İber yarım adasında yaşayan Müslümanların kağıt üretim tekniklerinden de yararlanılmıştır. Endülüs ismi ile bilinen bu bölge, pek çok teknik ve bilimsel gelişmenin İslam dünyasından Avrupa ülkelerine geçmesinde oldukça önemli bir role sahiptir. İslam dünyasının sahip olduğu kağıt üretim teknikleri, Endülüs üzerinden Avrupa’ya geçerek o coğrafya da kağıt kullanımını yaygınlaşmasını sağlamıştır.
