Felsefenin Alanı TYT Felsefe Konu Anlatımı

Bu yazımızda TYT Felsefenin ilk ve en önemli konularından bir olan Felsefenin Alanı konusunu işleyeceğiz.  Felsefe nedir, nasıl doğmuştur, niçin gereklidir, tanımları, özellikleri, ne işe yarar gibi soruları hakkında bilgi oku.

Felsefenin Alanı

Felsefe bilgiyi ve düşünmeye sevmek olarak tanımlansa da aslında çok daha geniş bir alana sahiptir. Dünya üzerinde pratik ihtiyaçların ötesinde soru sorulmaya başlandığı andan itibaren felsefe başlamıştır. Bu yüzden felsefe nasıl doğmuştur sorusuna insanlar dünya ve evren, varlık ve yokluk, hareket ve değişim, ahlak ve nasıl yaşamalı gibi sorunlar üzerine ilk düşünmeye başladığı zaman doğmuştur denebilir. Hayatımızda düşünmeyle ama yani görünenin ötesinde var olanları yani dünyanın ve evrenin genel gidişatı ve yaşantımızı kapsayan daha derin konularla düşünmeyle ilgili her alan felsefeyle ilişkilidir.

Felsefe Nedir?

Felsefe nedir sorusuna genel olarak düşünmeyi sevmek diye yanıt verilir. Bu soruyu bir örnek üzerinden yanıtlamak gerekirse şöyle de diyebiliriz. Mesela canlılar üzerinde araştırma yapmak, onların hayatı, yaşam süresi, beslenme düzeni ilgili çalışmak bilimsel bir konudur ve bilimin alanıdır.

Ama bu araştırmanın nasıl ve hangi yöntemlerle yapılması gerektiği sorusu bir bilim felsefesi sorusudur. Aynı şekilde toplumsal ve ekonomik düzen soruları sosyoloji ya da iktisat gibi alanların konuları olabilir ama nasıl yaşamalı ya da en iyi ve en ahlaki toplumsal düzen nedir soruları felsefeyle ilişkilidir.

Hastalıklar hakkında araştırma yapma tıbbın alanıdır, ama bu araştırmaların yapılma biçimi ve araştırma yaparken canlılarla ilgili dikkate alınması gerekenlerle ilgili olarak tıp etiği konusu felsefeyle bağlantılıdır. Yani felsefe aslında bilimler üstü bir alandır. Bilimsel yöntemler, araştırmaların temel hedefi, neden yapıldığı ve genellemelere nasıl varıldığı gibi sorular ise felsefenin sorularıdır.

Felsefe Nasıl Doğmuştur?

Felsefe nasıl doğmuştur sorusu yukarıda belirttiğimiz gibi insanların ilk defa günlük ve pratik problemlerin dışında evrene ve dünyaya, yaşantımıza dair sorduğu daha genel ve daha belirleyici sorular sormalarıyla doğmuştur diye yanıtlanabilir. Tarihte ilk defa bu genellemeci ve daha derin yaklaşım Yunanlılar tarafından getirilmiştir. Bu yüzden felsefenin ilk olarak eski Yunanlılarla tarihte görüldüğü kabul edilir.

Aslında hayatımızın anlamı ve nasıl yaşamalı gibi sorular ya da ilk defa matematik biliminin Sümerler, Mezopotamyalılar ve Hintliler tarafından sorgulandığı da biliniyor. Ama bu düşünce ve sorgulamaları yazılı olarak dile getirdikleri için biz felsefeyi de Yunanlılardan itibaren başlamış olarak kabul ediyoruz.

Felsefe Niçin Gereklidir?

Felsefe niçin gereklidir sorusu önemlidir. Çünkü günümüz dünyasında sanki hiç ihtiyaç yokmuş gibi yanlış bir algı söz konusudur. Ama kesinlikle öyle değil. Bütün bilimler modern dönemin başlaması ile yani 17. ve 18. yüzyıllarda birbirinden ayrılmaya başlar. Bundan önceki tarihlerde Eski Yunanlılardan itibaren aslında hepsi bir aradaydı.

Yani herhangi bir bilim insanı dünyayı ve evreni araştıran bütün bilimlerle ilgilenirdi ve genelde bu bilim insanları felsefecilerdi. Yani felsefe aslında bir üst bilimdir. Bilimler üstü bir alandır. Bütün bilimlerin nasıl yapılması gerektiğini ve genel olarak nasıl düşünmemiz gerektiğini araştırır. Felsefe sayesinde bilimsel çalışmalar arasında bir bütünlük sağlanabilir ve de dünyaya ve evrene dair daha geniş ve bütünlüklü bir bakış açısı sağlanabilir.

Felsefenin Tanımları

Bilgiyi ve düşünceyi sevmek yukarıda bahsettiğimiz gibi felsefenin tanımları arasındadır. Bununla birlikte felsefe aslında bir yöntem ve bakış açısıdır. Hayatımızdaki hemen her şeye çok daha geniş ve farklı bir bakış açısıyla bakmamızı sağlar.

Felsefe bir bilim dalı olarak tanımlanamaz. Daha çok bilimler üstü bir alan olarak tanımlanır. Ama farklı alanlara sağladığı farklı bakış açıları ile farklı alanlara da isim verir. Mesela sanat ve felsefe ilişkisini inceleyen ve sanata farklı bakış açıları sunan sanat felsefesi diye farklı bir alan da vardır. Aynı şekilde matematik, fizik gibi bilimler için de aynı isimlendirme yapılabilir. Matematik felsefesi gibi alanlar da son zamanlarda çok çalışılan alanlardır.

Felsefenin Özellikleri

Felsefenin özellikleri arasında sayılabilecek olan en önemli özellik felsefenin sorulara kesin yanıt verme gibi bir özelliğinin olmamasıdır. Formel herhangi bir şekillendirme ve netleştirme sağlayan formel bilim alanlarından birisi değildir. Daha çok sorgulayıcı bir alandır. Ortaya önemli sorunlar atar ama bunların kesin bir yanıtının ve formüllendirmesinin olması beklenemez. Felsefe daha derin ve genelleyici sorgulamalar yapmamızı sağlar. Aslında en önemli özelliği de budur.

Felsefe Ne İşe Yarar? (Felsefenin İşlevi)

Felsefe ne işe yarar sorusu da önemlidir. Çünkü kesin ve net sonuçlar sunan bir alan olmadığı için ne işe yaradığı tartışmalı bir konudur. Son yüzyıllarda gözden düşmüş olması da bu nedenledir. Ama felsefi bakış açısından yoksun olan her bilim aslında oldukça eksik kalır. Mesela doğayı değiştirmeye ve ondan verim almaya yönelik her bilim insanlar için önemli çıkarlar sağlasa da doğanın sonuna kadar sömürülmesi fikrini sorgulamak felsefenin bir işlevidir. Biyoloji, ziraat, jeoloji, kimya, fizik gibi bilimler zaman zaman doğadan yararlanılması için işlev görse de hiç birisi felsefenin doğayla insan ilişkisine dair sorduğu soruları sormaz.

Felsefi Problem (Felsefenin Soruları)

Bütün dünyayı saran Korona virüsü problemiyle uğraştığımız bugünlerde yukarıdaki örneğe benzeyen bir sorgulama felsefi problem konusunda açıklık getirebilir. Bu virüsün hayvanlardan insanlara ilk defa geçtiği iddia ediliyor. Hayvanları gerek yemek gerekse de başka ihtiyaçlarımızı aşırı derecede sömürme ve onları adeta bizim kölelerimizmiş gibi davranma hiçbir doğa bilimcinin sorguladığı bir konudur. Ama felsefi problem denince böyle bir soru akla gelebilir. Hayvanları ve doğayı sömürmemiz, onlardan yararlanmak için bu denli zorlamamız doğru mudur ve de nelere yol açabilir sorusu tam da felsefi bir problemdir.

Filozof Nedir, Özellikleri Nelerdir?

Filozof düşünmeyi ve sorgulamayı seven, daha önceki düşünürlerin dünya ve kainat hakkındaki yazılarını ve düşüncelerini okuyan ve de hayata dair yeni bir bakış açısı getirebilen kişidir. Bu anlamda felsefeyi seven ya da felsefe eğitimi almış kişiden farklıdır.

Filozofun özelliklerini sayacak olursak; filozof olmak için mutlaka evrene, hayata ya da varlığa dair yeni bir teoriniz olmalıdır. Çünkü Filozof demek bu konularda düşünmeyi ve sorgulamayı seven ve hiç durmadan sorgulamaya devam eden kişi demektir.