Divan Edebiyatının Genel Özellikleri

Divan edebiyatı, Türk Edebiyatı’nda oldukça fazla önem arz eden ve en geniş yazılı eserin verildiği dönemlerin başında gelmektedir.

Türk topluluklarının İslam’ı kabul etmesinden hemen sonra ortaya çıkan ve üretilen eserlerin divan edebiyatının genel özellikleri ile yazılmış olması, dönemi nitelendiren Divan Edebiyatı’nı etkileyen diğer edebiyat türleri de Fars ve Arap edebiyatlarından etkilendiğini kanıtlar. Bu kültür edebiyatlarından etkilenmesinin sonucu olarak Türkçe’ye birçok Farsça ve Arapça kelime giriş yapmıştır.

Bununla birlikte bu dillerin anlatım biçimi, uyak ve kafiye düzeni gibi birçok konudan etkilenen Türk Edebiyatının bir dönemi olan Divan edebiyatının ismi, dönem şairlerinin yazdığı eserleri divan adı verilen kitapta toplamaları dır. Kur’an’ın Arapça olmasından dolayı etkilenen diğer İslam devletleri gibi Türk toplulukları da Arapça’dan etkilenmeye başlar ve toplumun kültür dili köklü bir değişime uğrar. Örneğin İran, 9. yüzyılda çıkan tüm eserlerini ”Yeni Farsça” adını verdikleri ve Arapça’dan yüksek oranda etkilenen yeni bir dille vermeye başlarlar.

İran Edebiyatından oldukça etkilenen Türk Edebiyatında da, Divan edebiyatı döneminde oldukça sık etkilenme izleri görülür. Bu etkilenme sonucunda oluşan en önemli divan edebiyatı özellikleri ise, diğer Türk Edebiyatları dönemine göre en zengin kelime haznesini barındırmasıdır.

Divan Edebiyatının Özellikleri

• Nazım birimi genellikle beyit olarak tercih edilmiş ve tüm kurulan cümleler beyit ile bitirilmiştir. Beyit, Divan edebiyatı döneminde cümleye hakimdir.
• Nazım ölçüsü, diğer edebiyat dönemlerinin aksine aruzdur.
• 3.Divan edebiyatının yaygın kullanılan dili; Farsça ve Arapça ile karışarak ortaya çıkan Türkçe’nin oluşturduğu Osmanlıca’dır.
• Güzel yazı türlerinde tam ve kafiyeli uyak yapısı tercih edilmiştir.
• Şiir ve güzel yazı türlerinde başlık kullanılmaz, bu yüzden kullandıkları nazım türlerine göre isimlendirilmişlerdir.
• 6.Duygu ve düşüncelere yer verilmediğinden klişe edebiyat dönemlerinden biridir ve Mazmun anlatılır.
• Anlatılan konuya oranla anlatış biçimi daha ön plandadır.
• İnsan ve doğayı olağanüstü bir anlatıma dökerek soyut bir edebiyat olduğunu kanıtlamıştır.
• Medrese kültürü dolayısıyla, sık sık saraya ithaf edilen eserler yazan aydın kesim tarafından oluşturulmuştur.
• Yazı dışında birçok sanat türüne yer verilerek sanatın önemi vurgulanmıştır.