Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri

Anadoluda kurulan ilk Türk beylikleri Malazgirt zaferinden sonra Bizans’ın yenilgiye uğramasıyla beraber Anadolu da kurulmaya başlamıştır.

1048 Pasinler savaşı ve 1071 Malazgirt savaşı ile Bizans’ın direnişi büyük ölçüde kırıldı ve Anadolu Türk yurdu olmaya başladı.

Türkiye tarihi beş bölümden oluşmaktadır :

• İlk Anadolu Türk beylikleri dönemi
• Anadolu Selçuklu devleti dönemi
• Anadolu Türk beylikleri dönemi
• Osmanlı İmparatorluğu dönemi
• Türkiye Cumhuriyeti dönemi

Anadolu da Kurulan İlk Türk Beylikleri

1. Saltukoğulları

• Anadolu da kurulan ilk Türk beyliğidir.
• Erzurum ve çevresinde kurulmuştur.
• Ebu kasım tarafından kuruldu.
• Anadolu Selçuklu Sultanı Rükneddin Süleyman Şah tarafından yıkıldı.

2. Mengücekogulları

• Erzincan ve çevresinde kurulan beyliğin kurucusu Mengücek Gazi’dir.
• 1228 yılında I. Alâeddin Keykubad tarafından yıkıldı.

3. Danısmendogulları

• Merkezi Sivas olan beyliğe Tokat Amasya ve kayseri de dahildi.
•  Gazi Ahmet tarafından kuruldu.
• Haçlılara karsı büyük savaş vermişlerdir.
• Anadoludaki ilk medrese olan Tokat Yalıbasan Medresesi bu beylik tarafından inşa edilmiştir.
• Anadolu da para bastıran ilk beyliktir.
• 1178 yılında 1. Anadolu selçuklu hükümdarı 2. kılıçarslan tarafından yıkıldı.

4. Artukogulları

• Diyarbakır ve çevresinde kurulmuştur.
• Kurucusu Artukbey’dir.
• Artukogulları üç kola ayrılır: Hasankeyf kolu ,Harput kolu ve Mardin kolu.
• Önemli eserleri :  Malabadi köprüsü,Hasankeyf köprüsü,haburman köprüsü,deve geçidi köprüsü ,amarçay köprüsü,dunaysu köprüsü’dür.
• Sibernetiğin (robot bilim)  kurucusu kabul edilen El Cezeri Artuklular döneminde yaşamıştır.

5. Çaka beyliği

• İzmir ve çevresinde kurulmuştur ilk Türk denizcisi çaka bey tarafından kuruldu. ilk Türk denizci beylik özelliği taşır.

6. Sökmen oğulları

• Ahlat ve Van gölü çevresinde kuruldu.

7. Dilmaçoğulları

• Bitlis ve çevresinde kuruldu.

8. Tanrıvermiş oğulları

• Efes ve çevresinde kuruldu.

9. Çubuk oğulları

• Harput da kuruldu.

10. Yınaloğulları

• Diyarbakır yöresinde kuruldu.

İlk Türk Beyliklerin Özellikleri

• Anadolunun fethiyle görevlendirilen komutanlar tarafından kurulan beyliklerdir.
• Anadolunun Türkleşmesinde önemli bir yere sahiptirler.
• Kurucularının isimleriyle ortaya çıkmıştırlar.
• Türk islam kültür ve medeniyetinin gelişimini sağlamışlardır.
• Bizans, Haçlılar ve Gürcülerle başarılı bir şekilde mücadele etmişlerdir.